Dopuszczalność wprowadzenia do umowy cywilnoprawnej zakazu konkurencji – bez stosownego odszkodowania – mającego obowiązywać po zakończeniu tej umowy

§ 6 ust. 4 Umowy:

Wykonawca zobowiązuje się nie podejmować, bez pisemnej zgody Zleceniodawcy bezpośrednio lub pośrednio współpracy, ani też nie składać jakichkolwiek ofert współpracy klientom Zleceniodawcy. Ww. ograniczenie obowiązuje w okresie trwania niniejszej umowy oraz w terminie 12 m-cy od zakończenia niniejszej umowy oraz nie dotyczy klientów, z którymi Wykonawca nawiązał kontakt lub współpracował na podstawie dowolnej umowy przed rozpoczęciem realizacji niniejszej umowy. Naruszenie ww. postanowień zagrożone jest karą umowną w wysokości 50 tyś.

Prawidłowość i skuteczność tak przyjętego w umowie cywilnoprawnej zapisu inaczej należy ocenić „w okresie związania stron umową”, inaczej zaś zobowiązanie do takiego zachowania „przez okres 12 miesięcy po ustaniu umowy”.

Zamieszczenie w umowie cywilnoprawnej postanowienia zakazującego podejmowania działalności konkurencyjnej w czasie obowiązywania umowy jest dopuszczalne i nie narusza granic swobody zawierania umów wynikających z art. 3531 kc1.

Dopuszcza się wprowadzanie do umów klauzul o zakazie konkurencji, które obowiązują także po wygaśnięciu umowy cywilnoprawnej, jednakże wprowadzenie takiego zapisu bez przyznania odszkodowania za okres trwania tego zakazu jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego i tym samym powoduje nieważność takich zapisów w umowie2.

  1. art. 3531 kodeksu cywilnego – Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiałyby się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.
  2. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2003 r. (sygn. akt III CKN 579/01), gdzie stwierdzono, że zgodne z prawem i zasadami współżycia społecznego jest wprowadzenia zakazu konkurencji przez okres obowiązywania umowy, jak też przez pewien czas po zakończeniu współpracy, ale w zamian za takie ograniczenie swobody prowadzenia działalności powinno być wypłacone jakieś odszkodowanie. Wysokość takiego odszkodowania za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej w przypadku umów cywilnoprawnych nie została określona w przepisach.